Gelişme, iktisadi ve sosyal açıdan bir bütün olduğuna göre, toplumun ve iktisadın zaman ve mekan içerisinde devamlılığı/sürekliliği bulunmaktadır. Bundan dolayı geçmiş dönemlerin iktisadi ve sosyal yapıları, günümüzdeki yapıları belirlemede büyük bir etken olmaktadır. Bu gerekçelerden yola çıkılarak, bu çalışmada; başlangıçtan Cumhuriyet Türkiye’sine kadar Mardin’in iktisadi ve sosyal gelişimi ana hatları ile özetlenmeye çalışılmıştır. Ele alınan dönem (1950-2000) üzerinde de yoğunlaşmıştır. Amaç Mardin ilinin geçmiş dönemleri arasında mukayese yapmak olmayıp, ele alınan dönemin geçmişteki kırılma noktalarının günümüz sosyo-ekonomik hayatına yansımalarını objektif bir şekilde ortaya koymaktır.. Bu bakımdan her ne kadar çalışmamızda zaman, mekan ve kapsam açısından sınır getirilmiş olsa da Mardin ve yöresinin Merkez konumundan alt merkez konumuna düşüren; I. Dünya savaşı öncesindeki konumuna değinilmeden sadece ele alınan dönem üzerinde yoğunlaşmak, ekonomik ve sosyal yapıyı değerlendirmede eksik kalacağı kanaatine varılmıştır.. Ele alınan dönemde Mardin ilinde sosyo-ekonomik açıdan olumlu gelişmeler olmuştur. Ancak bu gelişme süreci tamamlanamadığından ülke ortalaması ile kıyaslandığında ortalamanın oldukça gerilerinde kalmakta olduğu gözlenmiştir. Mardin’in gelişme sürecini tamamlayabilmesi için bünyesinde barındırdığı tarım, hayvancılık, sanayi, madencilik turizm, ticaret, ulaştırma- haberleşme alanlarında yüksek potansiyele sahip olduğu ve bu potansiyelin hayata geçirildiği taktirde milli ekonomiye de katkı sağlayacağı düşünülmektedir. Bu potansiyel alanlar ve önerilerimiz, “Öneriler” başlığı altında sıralanmıştır.
